Węglowodany – przyjaciel czy wróg ?
W przeszłości wszelkiego rodzaju tłuszcze były omijane i uznawane za niebezpieczne – dzisiaj to węglowodany zostały uznane za wroga. Podobnie jak w przypadku tłuszczów należy przyjrzeć im się bliżej, ponieważ nie wszystkie węglowodany są złe.
O węglowodanach …
Zasadniczo, węglowodany zawsze składają się pojedynczych cząsteczek cukru tzn. monosacharyd. Związki te są utworzone przez połączenie dwutlenku węgla z wodą pod wpływem promieni słonecznych w procesie fotosyntezy. Cząsteczki cukru są najprostszą i najbardziej podstawową formą węglowodanów, które składają się z wielu cząsteczek tego samego lub innego rodzaju cukru. W zależności od liczby cząsteczek cukru, które tworzą ze sobą wiązania – węglowodany są znane jako jedno-, dwu- lub wielocukry. Monosacharydy – generują i magazynują energię. Najbardziej znane to glukoza, fruktoza i galaktoza.
Wpływ na organizm
Organizm przemienia węglowodany w czystą energię, przekształcając ją w glukozę, która jest najbardziej użytecznym źródłem energii. Spożywana jest przez ścianę jelita i dostarczana do krwi, z której przenoszona jest do komórek, a te z kolei wykorzystują ją do wytwarzania energii elektrycznej. Głównym użytkownikiem tej energii jest mózg, wykorzystujący ok. 50% spożytej glukozy. Druga połowa przeznaczona jest dla nerek i krwinek czerwonych. W celu zniwelowania czasu między posiłkami, a także zapewnienia wystarczającej ilości w okresie wzmożonego wysiłku fizycznego, nasze ciało magazynuje glukozę w postaci glikogenu w wątrobie, nerkach oraz mięśniach. Glikogen składa się z długich łańcuchów glukozy w blokach, które mogą być szybko demontowane i eksploatowane. Ciało ma ograniczoną możliwość przechowywania glikogenów, dlatego przekształca je w tkankę tłuszczową, ponieważ tworzy w ten sposób nowe miejsce ich przechowywania.
Dlaczego węglowodany są tak kontrowersyjne ?
Ciało zawsze zachowuje pewne ilości wolnej glukozy we krwi. Jeśli mamy jej za mało, może objawiać się to zmęczeniem, osłabieniem, a nawet trudnością w koncentracji. W szczególności, poziom cukru we krwi wzrasta gwałtowanie z przyjmowaniem prostych węglowodanów, ponieważ bezpośrednio i natychmiast wydzielają się do krwiobiegu. Nasz organizm wpada wtedy niemal w panikę, uwalniając duże ilości insuliny. Im bardziej złożony rodzaj węgli ciało ma do rozbicia, tym mniejsze są wahania poziomu cukru w krwi. Zdarzają się też węglowodany tak bardzo złożone, że ciało nie może ich złamać w pół. W wyniku tego nie są one metabolizowane, a powszechnie nazywa się je włóknami pokarmowymi. Są niezbędne dla zdrowia jelit, układu pokarmowego i regulacji poziomu glukozy we krwi.
Im prostszy wchłaniane rodzaj węglowodanów, tym szybciej i wyżej poziom cukru we krwi wzrośnie. W chwilach zapotrzebowania na energię, może to być bardzo użyteczne i pożądane. W porównaniu do rzeczywiście wykorzystanej energii, dzisiejsze wybory żywieniowe oferują duży nadmiar węglowodanów prostych, które nagle dostają się do krwiobiegu. Najbardziej znanym spośród nich są niemal wszystkie rodzaje cukru, a także produkty z białej mąki, które zostały pozbawione wszystkich cennych składników odżywczych i błonnika pokarmowego.